از آن جایی که رفتارهای خودخواهانه یک کودک والدینش را عصبانی می کند، اکثر والدین دوست دارند بدانند که با کودک مغرور چه کنیم؟ مهم است که والدین در ابتدا به دنبال علت اصلی رفتارهای مغرورانه کودک باشند چرا که با شناسایی علت رفتارها، حل کردن آن ها راحت تر می شود. علاوه بر آن، ممکن است علت این رفتار کودک، رفتار خود پدر و مادر باشد که در این صورت والدین باید رفتارهای خود را تغییر دهند. از آن جایی که والدین اولین الگوی فرزندان هستند، باید بکوشند الگوی خوبی باشند تا کودک هم خوب بودن را از آن ها تقلید کند.
زمانی که رفتارهای مغرورانه ای در کودک دیدید او را به خلوتی ببرید و بدون قضاوت با او صحبت کنید و از او بخواهید تا در مورد رفتار بدی که داشته و عواقب رفتارش فکر کند. همچنین احساس های منفی مثل خشم، که باعث رفتارهای مغرورانه کودک می شوند تا کشف کنید و به کودک یاد دهید تا احساساتش را به طور مناسب تری مدیریت کند.
از آن جایی که کودکان مغرور اغلب احساسات بدی دارند که سعی می کنند با رفتارهای مغرورانه این احساسات را بپوشانند، والدین باید این وضعیت فرزندشان را درک کنند و با ملایمت اما قاطع در این مسیر به او کمک کنند. همچنین باید رفتارهای مثبت کودک را تحسین کرد تا به عزت نفس او آسیب نرسد.
در نهایت والدین باید متناسب با سن کودک به او توضیح دهند که رفتارهای مغرورانه کدام اند و چگونه می توان آن ها را کنترل کرد.
کودک مغرور چه کودکی است؟
تکبر و غرور نوعی نگرش است که فرد فکر می کند نسبت به دیگران بالاتر، مهم تر و ارزشمندتر است و همچنین معتقد است که عقاید و نظرات او بهتر از دیگران است.
روانشناسان رشد در ابتدا این نکته مهم را ذکر می کنند که کودکان، مغرور به دنیا نمی آیند بلکه دلایلی باعث مغرور شدن آن ها می شود. آن ها می گویند، در رفتار بچه های مغرور نوعی خود برتری دیده می شود به طوری که این موضوع والدین را عصبانی می کند و دوستانشان آن ها را دوست ندارند و از آن ها دوری می کنند. آن ها همچنین به این اشاره کرده اند که اکثر کودکان مغرور، کودکانی باهوش، با استعداد و با اعتماد به نفس هستند.
مرز بین اعتماد به نفس و غرور بسیار باریک است و شاید این مرز برای کودک مشخص نیست؛ اگر فرزندتان فخرفروشی می کند، بر روی عیب ها و اشتباهات خود سرپوش می گذارد و دیگران را تحقیر می کند تا بتواند حال خود را بهتر کند، به احتمال زیاد در شناسایی این مرز دچار مشکل شده است و شاید با کمک و همراهی شما بتواند نسبت به رفتارش آگاه تر شود.
با کودک مغرور چه کنیم؟
روانشناسان، نکات زیر را به والدین توصیه می کنند تا رفتار مغرورانه کودکشان را کاهش دهند و کودک دوباره بتواند از تعاملات اجتماعی بیشتر با همسالان و دوستانش لذت ببرد.
1- علت مشکل را شناسایی کنید
غرور ناشی از احساسات منفی است که گاهی منجر به رفتارهای تکانشی و خطرناک می شود. اگرچه همه رفتارهای مغرورانه مشکل ساز نیستند اما والدین باید دلیل این رفتارها را بشناسند؛ با شناسایی و درک علت اصلی غرور و صحبت با کودک در مورد آن، می توان از رفتارهای ضد اجتماعی و قلدری کودک در آینده جلوگیری کرد.
شما به عنوان والدین باید علت مغرور بودن فرزندتان را شناسایی کنید؛ به گذشته کودک نگاهی بیاندازید و ببینید چقدر او را تحسین کرده اید؟ چقدر او را نوازش کرده اید؟ چقدر به کودکتان توجه می کنید؟ آیا از طریق فرزندپروری دلسوزانه به کودکتان این پیام را داده اید که او مرکز جهان است و به این ترتیب درک نادرستی از اهمیت خود و احساس برتری نسبت به دیگران به دست آورده است؟
معمولا پدر و مادرهایی که بیش از حد به فرزندشان توجه می کنند و بیش از حد او را تحسین می کنند، باعث مغرور شدن فرزندشان می شوند؛ مخصوصا اگر این توجه و تحسین بیش از حد به دلیل مهارت کودک در یک زمینه خاص باشد مثل ورزش، تحصیل و…
در واقع گاهی والدین به طور غیرمستقیم رفتارهای مغرورانه را از طریق سبک های ارتباطی خود با فرزند، به آن ها یاد می دهند. به طور کلی سبک های ارتباطی ناسالم به دو شکل وجود دارد: والدینی که بیش از حد به کودک توجه می کنند و والدینی که سبک فرزندپروری بی توجه ای دارند. توجه بیش از حد به کودک یاد می دهد که غرور رفتار خوبی است و بی توجهی به کودک این انگیزه را می دهد تا با رفتارهای نامناسب توجهات را به خود جلب کند.
طبیعی است که والدین بخواهند از تلاش ها و موفقیت های فرزندشان قدردانی کنند اما باید این کار را به اندازه کافی و در زمان مناسب انجام داد تا کودک در مقابل همسالانش متکبر و مغرور نشود.
2- با کودک همراهی کنید
زمانی که نشانه هایی از رفتار مغرورانه را در کودکتان دیدید بدون قضاوت با او صحبت کنید؛ از او سوال بپرسید و او را با آرامش وادار کنید تا در مورد رفتارش فکر کند. همچنین می توانید هیجانات منفی که منجر به رفتار مغرورانه در کودک می شوند را پیدا کنید مثل خشم، احساس حقارت یا نیاز به توجه. سپس در مورد راهکارهای جدید برای مدیریت این احساسات صحبت و توافق کنید.
می توانید گفتگو را با مثال های مناسب سن کودک به او بگویید که رفتار خودخواهانه می تواند چه عواقب جدی داشته باشد.
3- با معلم کودک صحبت کنید
اگر کودک در خانه رفتارهای مغرورانه دارد، احتمالا همان رفتارهای منفی را در مدرسه نیز از خود نشان می دهد؛ بنابراین می توانید با معلم ها و یا مربی های فرزندتان صحبت کنید تا به اندازه کافی نسبت به مشکل کودک آگاه شوید.
به آن ها بگویید که با این مشکل دست و پنجه نرم می کنید و از آن ها بخواهید که با فرزندتان صبور باشند و اگر نشانه هایی از بهبود را در رفتار کودکتان دیدند حتما به شما اطلاع دهند.
4- در خلوت با کودک صحبت کنید
حتی اگر غرور کودک انقدر زیاد است که رفتارهایش نیاز به اصلاح جدی دارد و شما از رفتارهای او خیلی عصبانی می شوید و نمی توانید آن ها را نادیده بگیرید، درست نیست او را در مقابل دیگران سرزنش کنید. هر بار که رفتار مغرورانه ای از کودک دیدید مثلا دیگران را مسخره می کند، خود را برتر می داند، با دیگران مخالفت می کند و یا هر شکل دیگری از بی ادبی را نشان می دهد، او را کنار بکشید و در خلوت درباره کارهایی که نباید انجام دهد و عواقب این رفتارها با او صحبت کنید و به طور قاطع به او بفهمانید که رفتارهای متکبرانه و مغرورانه خوب نیست.
بچه های مغرور گاهی فقط می خواهند خودشان را در یک جمعی قرار دهند و مورد پسند قرار بگیرند در حالی که فاقد مهارت های اجتماعی برای ایجاد تعامل و روابط هستند و این مسئولیت والدین است که این آموزش ها را به کودک بدهند و مهارت های اجتماعی لازم را به او یاد دهند.
5- الگوی خوبی برای کودک باشید
بچه ها از چیزهایی که می بینند، چیزهای زیادی یاد می گیرند مانند نحوه ایجاد ارتباط بین فردی والدین با سایر افراد. یادتان باشد که در برخورد با سایر افراد حتما لازم نیست که همیشه حق با شما باشد یا همیشه شما برنده شوید، چیزی که مهم است این است که شما به عنوان والد باید مودب بودن، مهربان بودن و متواضع بودن را در روابطتان داشته باشید تا فرزندتان این رفتارهای مثبت شما را تقلید کند.
اگر با یک درون نگری صادقانه متوجه شدید که رفتار مغرورانه خودتان الگوی فرزندتان شده است، وقت آن است که رفتارها و نگرش خود را اصلاح کنید چرا که شما اولین الگوی کودکتان هستید و او دقیقا رفتارهای شما را تقلید می کند.
6- شرایط کودک را درک کنید
به گفته روانشناسان، در بسیاری از موارد کودکان مغرور احساس حقارت دارند و با مغرورانه رفتار کردن در مورد مهارت های خارق العاده شان در زمینه های خاص، سعی می کنند که احساس حقارت و ناتوانی خود را بپوشانند. این کودکان همچنین ممکن است به خواهر و برادر و یا همکلاسی هایش که دوستان زیادی دارند و راحت با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند حسادت کنند.
بنابراین روانشناسان توصیه می کنند که والدین باید سعی کنند شرایط کودک را درک کنند و با ملایمت و مهربانی اما محکم و قاطع او را راهنمایی کنند تا رفتارهای مغرورانه خود را کنترل کنند. والدین همچنین می توانند رفتارهای مثبت کودک را تحسین کنند تا عزت نفس او افزایش یابد.
به عنوان مثال کودک را در فعالیت هایی همراهی کنید تا به دیگران کمک کند؛ این روش هم یک روش مثبت برای یادگیری شفقت و مهربانی است و هم در عین حال کودک یاد می گیرد که بیش از حد مغرور نباشد و فقط به خودش فکر نکند و به بزرگسالی سازگار تبدیل شود و از روابط مثبت در آینده لذت ببرد. در واقع اگر والدین غرور کودک را کنترل نکنند، با گذشت زمان تشدید می شود و در بزرگسالی به مشکلات بیشتر و شدیدتری تبدیل می شود.
به عنوان یک والدین دلسوز به فرزندتان یاد دهید که رفتار مغرورانه چیست، چرا این رفتارها برای دیگران آزاردهنده است و چگونه می توان بر این رفتارها غلبه کرد.