اگر کودک شما هم بد رفتاری می کند، نافرمانی می کند، لجبازی می کند احتمالا برای شما هم سوال است که با کودک گستاخ چگونه رفتار کنیم؟
در وهله اول پدر و مادرها باید علت بد رفتاری های کودکشان را پیدا کنند؛ یعنی کشف کنند که کودک چه زمان هایی این رفتارها را از خود نشان می دهد. پیدا کردن علت مشکل به حل آن کمک زیادی می کند.
دقت کنید که فرزندتان با چه کسایی بیشتر وقت می گذراند و یا چه چیزهایی را تماشا می کند زیرا کودکان معمولا رفتارهای دیگران را تقلید می کنند. همچنین فراموش نکنید که اولین الگوی هر کودکی پدر و مادر است؛ بنابراین شاید لازم باشد رفتارهای خودتان را نیز بررسی کنید و اگر مشکلی بود آن ها را اصلاح کنید.
والدین گاهی اوقات بهتر است بد رفتاری های بچه ها را تحمل کنند زیرا کودکان باید یاد بگیرند که احساسات بد خود را در مکان امن ابراز کنند و خانواده باید امن ترین مکان برای بچه ها باشد.
برای اصلاح بد رفتاری های کودکان بهتر است از رفتارهای شدید آن ها شروع کرد و این مسیر را گام به گام پیش برد؛ به همین دلیل است که متخصصان می گویند والدین باید سعی کنند در این مسیر برخی از رفتارهای فرزندان را نادیده بگیرند، مثلا رفتارهای بدی که شدتشان کمتر است.
همچنین والدین می توانند تنبیه مثبت را برای رفتارهای گستاخانه کودکان در نظر بگیرند، در مورد احترام با آن ها صحبت کنند، به تلاش هایشان برای اصلاح رفتارهای ناپسند کودک ادامه دهند زیرا اصلاح رفتار به طور کلی یک پروسه زمان بر است و در نهایت قبل از هر چیز باید احساسات و هیجاناتی که دارند را به روش های موثری مدیریت کنند تا در مسیر تربیت فرزندان بهتر پیش روند.
کودک گستاخ چگونه است؟
رفتار اغلب بچه ها در یک دوره گستاخانه می شود. برای مثال، یکی از رفتارهای گستاخانه بچه ها، خودسرانه عمل کردن است؛ یعنی نافرمانی می کنند، لجباز می شوند و فقط هر کاری که دوست داشته باشند را انجام می دهند و برای رسیدن به خواسته هایشان جیغ می زنند، گریه می کنند و در یک کلام، قشقرق به پا می کنند. بچه های بزرگ تر اغلب نظرات طعنه آمیزی به دیگران می دهند و با اطرافیان بد رفتاری و بی احترامی می کنند.
والدین با بزرگ تر شدن فرزندشان نگران بد رفتاری های آن ها می شوند؛ از این رو بسیار مهم است که به بچه ها یاد دهیم که چنین رفتارهایی درست نیست.
با کودک گستاخ چگونه رفتار کنیم؟
همان طور که قبل تر گفتیم، اکثر بچه ها معمولا در یک دوره ای رفتارهای گستاخانه از خودشان نشان می دهند که با کارهایشان والدین را دیوانه می کنند اما این بدان معنا نیست که شما به عنوان پدر و مادر باید رفتار بد آن ها را بپذیرید؛ در اینجا راه هایی برای مقابله با رفتارهای گستاخانه کودکان وجود دارد.
1- علت گستاخ بودن کودک را پیدا کنید
اغلب اوقات علت این که کودک رفتارهای گستاخانه از خود نشان می دهد این است که محرک هایی باعث این رفتارها می شوند مثل خستگی، گرسنگی، خوابالودگی و…
وظیفه والدین این است که علت یا زمان وقوع رفتارهای بد کودک را کشف کنند تا راحت تر بتوانند این رفتارها را کاهش دهند، قبل از این که تبدیل به عادات بدی شوند.
2- دقت کنید که فرزندتان با چه کسانی وقت می گذراند و یا چه چیزهایی را تماشا می کند
اگر فرزندتان با بچه هایی می چرخد که رفتارهای گستاخانه از خودشان نشان می دهند، به احتمال زیاد فرزند شما هم از آن ها تقلید می کند. به یاد داشته باشید اگر چنین چیزی در مورد کودک شما صدق می کند، نباید سایر کودکان را مقصر بدانید زیرا آن ها هم در حال یادگیری هستند؛ در عوض در مورد این رفتارها با فرزند خود و با والدین بچه هایی که فرزندتان با آن ها وقت می گذراند، صحبت کنید.
علاوه بر آن، برخی از بچه ها ممکن است برنامه های تلویزیونی را تماشا کنند که دارای صحنه هایی از بد رفتاری، پرخاشگری و… است و طبیعی است که کودکان معمولا این صحنه ها را تقلید می کنند. در نتیجه وقتی والدین در پی کشف علت رفتارهای فرزندشان هستند، ناگهان متوجه شباهت بین رفتارهای کودک با برنامه هایی که تماشا می کند می شوند.
به همین دلیل والدین باید بیشتر مراقب فرزندان باشند زیرا تماشای چنین برنامه هایی و وقت گذراندن با بچه های گستاخ برای کودکان مناسب نیست و آینده آن ها را تحت تاثیر قرار می دهد.
3- اشکالی ندارد که کودک احساسات بدش را ابراز کند
بچه ها، به خصوص نوجوانان باید بتوانند ناراحتی های خود را ابراز کنند و یاد بگیرند که احساسات و نظرات خود را داشته باشند و باید مکان امنی (خانواده) داشته باشند که بتوانند در آن احساسات بدشان مثل ناراحتی، عصبانیت، ناامیدی و… را ابراز کنند حتی اگر این کار را به روش های بسیار ناپخته ای انجام دهند.
به هر حال بهتر است پدر و مادرها گاهی بد رفتاری های فرزندشان را تحمل کنند. برخی از والدین چنین تحملی ندارند و احساس می کنند که این رفتارها تهدیدی برای اقتدارشان است اما یادتان باشد همیشه این طور نیست.
4- رفتارهای گستاخانه کودک را تنبیه کنید
از آن جایی که والدین از این رفتارهای فرزندشان اذیت می شوند، باید هر چه زودتر نسبت به کاهش این رفتارها دست به کار شوند و یکی از راهکارهای کاهش رفتارهای بد کودک، تنبیه است.
به عنوان مثال، یکی از تنبیه ها می تواند این باشد که پس از بروز رفتارهای گستاخانه کودک، والدین به مدت چند دقیقه او را به اتاق ساکتی بفرستند تا به رفتارهایش فکر کند. و یا اگر کودک به تفریح، بازی و هر چیز دیگری علاقه دارد، برای او توضیح دهید که در صورت بروز چنین رفتارهای زشتی اجازه انجام کارهایی که به آن ها علاقمند است را ندارد.
5- با کودک در مورد احترام صحبت کنید
کودکان کوچکتر اغلب معنی احترام را نمی دانند و این کودکان نباید فکر کنند که می توانند همینطور بی ادبانه با مردم صحبت کنند و تنبیه هم نشوند. در حقیقت کودکان باید یاد بگیرند که چرا گستاخ بودن خوب نیست و زمانی که این گونه رفتار می کنند چقدر مامان و بابا را ناراحت می کنند. پس وظیفه والدین این است که احترام را به فرزندان بیاموزند و خودشان نیز چنین رفتارهایی داشته باشند تا کودک از آن ها تقلید کند چرا که اولین الگوی بچه ها، پدر و به خصوص مادر است.
بچه ها رفتارها و حرف ها را از اطرافیانشان یاد می گیرند؛ در واقع همان طور که سایر بچه ها و یا برنامه های تلویزیونی روی کودک تاثیر می گذارند، رفتارها و حرف های والدین تاثیر بیشتر و عمیق تری بر کودکان می گذارند، پس مطمئن شوید که کودکان الگوی درستی دارند؛ رفتار محترمی با دیگران داشته باشید و از داد و فریاد زدن و یا گفتن حرف های آزاردهنده به دیگران خودداری کنید تا کودک چنین رفتارهایی را در شما ببیند و یاد بگیرد.
6- به تلاش هایتان برای اصلاح رفتار گستاخانه کودک ادامه دهید
زمان می برد تا کودک به طور کامل بفهمد که چرا رفتار گستاخانه اشتباه است اما در نهایت با کمک های مستمر شما یاد خواهد گرفت. کودکان نیاز دارند که مداوم آداب و احترام و نحوه برقراری ارتباط درست با مردم به آن ها یادآوری شود. به عنوان مثال به فرزندتان یاد دهید که هنگام عصبانیت، به جای بد حرف زدن با دیگران و گستاخی کردن بهتر است احساسات خود را به روش موثری کنترل کند.
وقتی فرزندتان حرف بدی می زند و یا با دیگران بد رفتاری می کند او را کنار بکشید و به او یادآوری کنید که حتی اگر کسی با او بد رفتاری کرد، چنین رفتاری پذیرفته نیست. همچنین در حین صحبت با فرزندتان به او گوش دهید زیرا کودکی که حرف هایش شنیده می شود احساس می کند مهم است و کمتر با دیگران بد رفتاری می کند.
7- سعی کنید برخی از رفتارهای فرزندتان را نادیده بگیرید
در مسیر اصلاح رفتارهای گستاخانه کودکان بهتر است بد رفتاری های نه چندان شدید آن ها را نادیده بگیرید زیرا تغییر رفتار باید گام به گام اتفاق افتد و نباید انتظار داشته باشیم که کودک یک دفعه تمام رفتارهای بدی که دارد را اصلاح کند. اگر چنین انتظاری داشته باشیم و چنین برنامه ای را هم پیش بگیریم، رفتارهای بد کودک شدیدتر از قبل می شود و هیچ تغییری هم صورت نمی گیرد. بنابراین بهتر است برخی از رفتارهای ناپسند کودک را نادیده بگیریم و بعدا برای اصلاح آن ها برنامه ریزی کنیم.
8- والدین باید احساسات خود را کنترل کنند
بعضی وقت ها رفتارهای گستاخانه فرزندان باعث می شود که والدین نتوانند احساساتشان را کنترل کنند؛ این والدین اغلب بیش از حد و یا خیلی کم واکنش نشان می دهند که در هر دو صورت این واکنش ها کمکی به کودک نمی کند و او رفتار محترمانه و مودبانه را یاد نمی گیرد.
وقتی والدین بیش از حد به بد رفتاری های فرزندشان واکنش نشان می دهند والدین سختگیری می شوند و زمانی که واکنش کمی نشان می دهند، بد رفتاری ها را نادیده می گیرند.
نتیجه می گیریم بهتر است والدین کنترل هیجان ها را یاد بگیرند و احساساتشان را به روش های موثرتری مدیریت کنند تا در مسیر تربیت فرزندان بهتر پیش روند.