برای دانستن این که با کودکان دیرآموز چه کنیم، از همه مهمتر این است که در کار کردن با آن ها باید با صبور و با حوصله باشیم، چه در داخل کلاس و چه در خارج از کلاس از این کودکان حمایت کنیم، موفقیت های کوچک آن ها را جشن بگیریم، اجازه دهیم در زمینه های غیر درسی که مهارت دارند فعالیت کنند، مطالب درسی را برای آن ها تکرار کنیم، در انجام تکالیف مدرسه به آن ها کمک کنیم و…
کودک دیرآموز چه کودکی است؟
دیرآموز بودن همیشه به معنی ناتوانی در یادگیری نیست بلکه کودک دیرآموز کودکی است که مطالب را با سرعتی کمتر از سایر همسن و سال هایش یاد می گیرد. برخی از این کودکان ممکن است خارج از کلاس درس زندگی عادی داشته باشند و صرفا یادگیری موضوعات آکادمیک برای آن ها یک چالش باشد.
سه روش اصلی برای کمک به این بچه ها وجود دارد که در ادامه هر یک را به طور مفصل بررسی می کنیم:
- آموزش به کودکان دیرآموز در کلاس درس
- تسهیل موفقیت در کلاس درس
- حمایت از کودک
آموزش به کودکان دیرآموز در کلاس درس
راهکارهای زیر هم می تواند برای معلمان و هم برای والدینی که کودک دیرآموز دارند مفید باشد:
1- نکات یادگیری را بیش از حد تکرار کنید
کودکان دیرآموز برای یادگیری و درک مطالب درسی نیاز دارند تا مطالب را چند برابر بیشتر از سایر همسالان بشنوند و تکرار کنند.
- برای این که کودکان را به یادگیری علاقمند کنید از آن ها سوال بپرسید و اجازه دهید تا جواب دهند، سپس جواب آن ها را به مطلبی که می خواهید آن را یاد بدهید، ربط دهید.
- یک مطلب را به روش های مختلف توضیح دهید. مثلا 2=4×2 و یا 2+2=4
- در مورد موضوعات مختلف از بچه ها سوال بپرسید و از آن ها بخواهید تا برای پاسخ هایشان دلیل آورند. همچنین مطالب را جوری به کودکان یاد دهید که وقتی جواب سوال های شما را می دهند، نکات یاد گرفته شده را در جواب هایشان استفاده کنند.
2- برای یادگیری بیشتر از وسایل صوتی و تصویری استفاده کنید
دانش آموزان دیرآموز ممکن است با خواندن و نوشتن چالش داشته باشند؛ به همین دلیل پیشنهاد می شود که فیلم ها، تصاویر و صداها می توانند به آن ها کمک کنند تا مطالب را بیشتر درک کنند.
- به عنوان مثال هنگام آموزش کلمات به دانش آموزان ابتدایی، می توانید کلمات درس را با کارتون به آن ها آموزش دهید.
- برای آموزش دانش آموزان دبیرستانی می توانید مطالب را با تصاویر، جدول زمانی، شخصیت ها، نقشه های تاریخی، لباس ها و خانه های مربوط به دوران ذکر شده در درس همراه کنید تا یادگیری بیشتر شود.
- از همه بچه ها آزمون مشابهی بگیرید تا با سبک آزمون و پرسش و پاسخ دهی آن ها آشنا شوید و بدانید که چه سبکی برای آن ها موثرتر است.
3- بر روی نکات اصلی دروس تاکید بیشتری کنید
تشخیص نکات اصلی مطالب ممکن است برای این کودکان مشکل باشد؛ بنابراین هنگام تدریس حتما بر روی نکات اصلی دروس تاکید کنید و از آن ها انتظار نداشته باشید که جزئیات زیاد و بیشتری از نکات اصلی را بلد باشند.
- قبل از شروع درس، نکات اصلی را به طور خلاصه ارائه دهید تا دانش آموزان بدانند که باید به چه چیزهایی بیشتر توجه کنند.
- هنگام امتحان، به آن ها راهنمایی برای مطالعه بیشتر ارائه دهید تا بدانند که باید بیشتر بر روی چه اطلاعاتی تمرکز کنند.
4- هنگام تدریس ریاضی از مثال های واقعی استفاده کنید
هنگام تدریس ریاضی، مثال هایی را ارائه دهید که دانش آموزان در دنیای واقعی با آن ها رو به رو هستند مثل سکه پول.
- مثلا در تدریس تقسیم به دانش آموزان مقطع ابتدایی، یک دایره بکشید و آن ها بگویید این کیکی است که باید به طور مساوی به ۶ نفر بدهیم، سپس خطوطی بکشید و دایره را به ۶ برش تقسیم کنید.
- برای دانش آموزان بزرگتر، یاد دادن مفاهیم پیشرفته ریاضی با مثال های واقعی سخت و تقریبا نشدنی است؛ بنابراین پیشنهاد می شود که این مفاهیم را مستقیما آموزش دهید مانند جذر و…
- برخی از دانش آموزان ممکن است مطالب سال گذشته را فراموش کرده باشند؛ به همین دلیل اگر کودکی در یادگیری مفاهیم جدید چالش دارد، دروس سال های گذشته را در او بررسی کنید تا بهتر بتوانید در یادگیری مطالب جدید به او کمک کنید.
5- مهارت های خواندن را به بچه ها آموزش دهید
دانش آموزان دیرآموز اغلب در خواندن مشکل دارند. برای کمک به این بچه ها باید مهارت های خواندن را به آن ها آموزش دهید.
- به آن ها یاد دهید که هنگام خواندن مطالب، کلمات متن را با انگشت دنبال کنند.
- به آن ها یاد دهید که واج ها را تشخیص دهند و کلمات ناآشنا را ادا کنند.
- برای کمک به دانش آموزان در درک مطلب، از آن ها سوالاتی در مورد داستان درس بپرسید مثل “این شخصیت چه احساسی دارد؟ چرا شخصیت ها این تصمیم را گرفتند؟ و…”.
- به دانش آموزان بزرگتر کمک کنید تا داستان را خلاصه کند.
6- مهارت های مطالعه کردن را به کودکان یاد بدهید
برای بالا بردن سرعت مطالعه، روش های کارآمدی را به این کودکان آموزش دهید.
- یادداشت برداری و خلاصه کردن را به آن ها یاد دهید.
- به آن ها یاد دهید تا تکالیف سخت و بزرگ را به تکالیف کوچک تقسیم کند.
تسهیل موفقیت در کلاس درس
برای این که کودکان دیرآموز در درس ها موفق تر باشند، نکات زیر می تواند کمک کننده باشد:
1- برای مطالعه روزانه برنامه ریزی شود
از آن جایی که این بچه ها برای یادگیری باید بیش از سایر همسالان دروس خود را مطالعه کنند، بهتر است هر روز زمانی را به مطالعه کردن اختصاص دهند.
2- از معلمان و همسالان کمک گرفته شود
به جای رقابت، باید کمک رسانی را به دانش آموزان یاد دهیم. مثلا دانش آموزان به گروه های دوتایی تقسیم شوند و در یادگیری مطالب به یکدیگر کمک کنند و یا دانش آموزان سریع و صبورتر به دانش آموزان کندتر کمک کنند.
3- نقاط قوت آن ها را تقویت کنید
بچه های دیرآموز ممکن است از این که مجبورند ساعات بیشتری را درس بخوانند خسته شوند، از این رو باید زمان هایی را در روز صرف اوقات فراغتشان کنند. حوزه هایی که بچه ها در آن ها مهارت دارند را شناسایی کنید، به آن ها فرصت دهید تا در این حوزه ها فعالیت کنند، این مهارت ها را به بچه های دیگر یاد دهند و به آن ها افتخار کنید.
4- موفقیت های آن ها را تحسین کنید
زمانی که این بچه ها کاری را تکمیل می کنند، بر یک مطلب مسلط می شوند و یا به هر موفقیت دیگری که می رسند، از صمیم قلب او را تحسین کنید. این که بچه ها بدانند به دلیل به پایان بردن کارها مورد تحسین قرار می گیرند، از این که کارها چقدر طولانی می شود کمتر ناراحت می شوند.
5- درک مطالب درسی توسط کودک را بررسی کنید
روشی را به کودک یاد دهید تا به شما بگوید که چقدر از مطالب را درک کرده است. به عنوان مثال به آن ها کارت هایی با رنگ های قرمز، زرد و سبز بدهید و از آن ها بخواهید به میزانی که مطالب را فهمیده اند کارت را نشان دهند؛ سبز نشان دهنده درک کامل است، زرد به این معناست که هنوز نیاز دارند مطالب را تکرار کنند و قرمز نشان دهنده این است که هنوز مطلب را به طور کامل یاد نگرفته اند.
حمایت از کودک
راهکارهای زیر می تواند برای والدین مفید باشد:
1- در انجام تکالیف به کودک کمک کنید
به هیچ وجه تکالیف کودکتان را انجام ندهید، در عوض کنار او باشید و کمکش کنید تا خودش تکالیف را انجام دهد. اگر لازم شد می توانید برای او معلم خصوصی بگیرید.
2- یادگیری این بچه ها باید بخشی از زندگی خانوادگی باشد
فعالیت های خانوادگی را به آن چه کودک در مدرسه یاد می گیرد مرتبط کنید؛ مثلا از او ساعت را بپرسید، از او بخواهید تا پولی که می پردازید را حساب کند، جملات نوشته شده بر روی تابلوها را بخواند و…
3- از معلم کودک در مورد کلاس های فوق برنامه سوال کنید
اگر مدرسه کلاس های فوق برنامه برگزار می کند، از معلم کودک بپرسید که اگر لازم است او را در این کلاس ها ثبت نام کنید.
4- اختلالات یادگیری را در کودک بررسی کنید
برخی از کودکان دیرآموز ممکن است اختلالات یادگیری هم داشته باشند. تشخیص این اختلالات به کودکان کمک زیادی می کند.
5- یک برنامه آموزشی فردی (IEP) برای فرزندتان فراهم کنید
این برنامه برای کودکانی که اختلالات یادگیری دارند طراحی شده است اما از نظر تحصیلی و عاطفی، به کودکان دیرآموز نیز کمک می کند.
6- به کودک کنید کنید تا اهداف بلند مدتش را تعیین کند
این کودکان اغلب در زمان حال زندگی می کنند؛ به همین دلیل ممکن است فقط به دلیل احساس وظیفه درس بخوانند و متوجه هدف درس خواندن نباشند. بنابراین به آن ها کمک کنید تا اهداف بلند مدتشان را شناسایی کنند و برای رسیدن به آن ها برنامه ریزی کنند.
7- به فرزندتان فرصت دهید تا در زمینه های غیر آکادمیک نیز فعالیت داشته باشد
این کودکان ممکن است در زمینه های غیر آکادمیک بهتر از کلاس درس عمل کنند. بنابراین مهم است که بدانید فرزندتان در چه زمینه ای مهارت دارد و اجازه دهید تا در همین زمینه فعالیت کند.